"Die, My Love": de film gebaseerd op de roman van Ariana Harwicz ging in première in Cannes.

Krankzinnigheid is de staat van bewustzijn die het moeilijkst te filmen is. De afgrond van de rede kan op veel manieren worden bestudeerd en weergegeven. Een portret van Bacon, een foto van Lynch, een alinea van Bernhard brengen heel dicht bij de waanzin. In de aangehaalde werken schijnt wel iets van waanzin door, maar het is een ervaring die alle begrip te boven gaat. Het is altijd anders dan de confrontatie met een proza dat uit de diepste krochten van de psyche opwelt. In Memoirs of a Nervous Man dicteerde dementie de auteur woord voor woord. Daniel Paul Schreber fungeerde als privésecretaris van zijn eigen gevoelens; psychose was zijn grammatica. Voor cinema is de vraag hoe je een psychose filmt nooit onvruchtbaar. De pogingen worden in de loop van de tijd herhaald. Het filmen van een waanzinervaring vereist vakmanschap en toewijding. Gekke mensen vertellen niet de waarheid; gekken lijden. Het ensceneren van de uitputting van psychisch lijden is een uitdaging. Hier is een geval. De G-zaak.
Die, My Love , die een paar dagen geleden op het filmfestival van Cannes in première ging, is zonder twijfel een film over psychose . Het is een onbetwistbaar feit. De psyche van het personage dat Jennifer Lawrence speelt, wordt frame voor frame ontleed. De grootste esthetische prestatie schuilt in het volgen van de fasen van een totale ineenstorting. De film heeft een onomstotelijk feit in zijn aanpak: er wordt geen originele psychologische verklaring gegeven voor het verlies van de rede van het personage. De familieroman onthult niet de kernfeiten van de psychose die volgt. Er is geen familiegeheim, noch een afwijkende daad, die niet gesymboliseerd zou kunnen worden. Het is ongemakkelijk om de oorzaak of het beginpunt van de ramp weg te laten. Het is de beste beslissing die Lynne Ramsay ooit nam.
De psyche van het personage dat Jennifer Lawrence speelt, wordt frame voor frame ontleed.
Kill Yourself, Love, de roman van de Argentijnse schrijfster Ariana Harwicz en het uitgangspunt voor de film (en tevens een toneelstuk), is niet bepaald een tekst die een waanzin vanuit een extern perspectief beschrijft. Degene die telt, is degene die lijdt. De monoloog is constant. Als de lezer in zijn verhaal de beweegredenen van de hoofdpersoon hoort, creëert dat afstand tot haar daden. Dit is echter niet alleen een kwestie van stijl. Het is een plooi, een vouw van bewustzijn. In die zin wordt in het verhaal een rationaliteit beschreven die vreemd is aan de totale afdaling van het Zelf, waarbij het bewustzijn wordt opgeslokt door een puur denkbeeldige orde. Het zelfbewustzijn van de roman compliceert het perspectief en zorgt ervoor dat het verhaal niet wordt besmet met de excessen van pure psychose.
In de filmversie wordt het verhaal inderdaad niet in de eerste persoon verteld, waardoor de acties van de hoofdpersoon tot het einde toe intenser zijn. Hieruit ontstaat een esthetische logica met een permanente sensorische impact. Dit formele besluit houdt rekening met de schaamteloze prestaties van de actrice. Lawrence is bereid alles te doen. De onbevangenheid is absoluut, de schaamteloosheid is een geschenk: een close-up toont haar uitgemergeld, een frontale opname van gemiddelde lengte waarop ze volledig naakt is, onthult de leeftijd van haar huid en het gebrek aan slankheid dat een Hollywoodster nodig heeft. Ze is bereid om lichaam en ziel aan haar personage te geven. Op deze manier roept de film het werkwoord op en staat het lichaam centraal.
Videotrailer voor Die, My Love
De openingsscène van Die, My Love komt uit de cinema, niet uit literatuur die verplaatst is naar de cinema. Algemeen beeld van het huis waar het hoofdkoppel en hun ongeboren kind zullen wonen. De stemmen klinken buiten beeld en zijn enkele seconden later op de achtergrond van de opname nauwelijks zichtbaar, totdat ze uit het zicht verdwijnen en het huis binnengaan alsof de deur loodrecht op de camera staat. Het is een elegant begin. In een abrupte overgang is plotseling een bosbrand te zien terwijl er op vol volume rock-'n-roll te horen is. Het is een provocerend vervolg. Natuurlijk staat dat allemaal niet in de roman.
Het eerste dat wel overeenkomt tussen de film en de roman is het begin van hoofdstuk 1, dat zich ook slechts enkele minuten later afspeelt. Grace ligt in het gras, met een mes in haar hand waarmee ze zelfmoord wil plegen. Ze luistert naar haar man en baby en kruipt als een dier door het gras. In een latere scène laat Ramsay zijn talent zien wanneer hij een passage uit de oorspronkelijke roman weet op te nemen en te verwisselen. Hierin kijkt het personage gespeeld door Robert Pattinson door een telescoop naar de sterren en voelt hij spirituele voldoening bij het zien van de sterrenbeelden van het oneindige heelal. Voor Grace lijkt het hemelgewelf van de nacht onbeduidend. Bewonderenswaardig is de crossfade waarin hij de kosmos en het oog van de toeschouwer combineert.
Jennifer Lawrences, Lynne Ramsay en Robert Pattinson op het filmfestival van Cannes in 2025.
Wat Die, My Love vertelt is eenvoudig: het geluk van het huwelijk is een fictie die samengaat met andere ficties die horen bij een levensstijl waarin het bezitten van een huis, het krijgen van kinderen, het wisselen van auto en het vieren van feestdagen met familie en vrienden genoeg zijn om de 365 dagen van het jaar en hun eindeloze herhaling te rechtvaardigen. De geest van het boek dwingt ons om ons te verdiepen in dit compendium van bijgeloof. Het verhaal profiteert van de vervanging van het Franse platteland door het Amerikaanse platteland. De gewoonten van Noord-Amerikanen en hun plattelandscultuur benadrukken de leugenachtigheid van een leven gebaseerd op familie en bezit. De symbolische orde is daarom vatbaarder voor bijtende komedie en oneerbiedige parodie.
Ramsay maakt gebruik van een consumentencultuur zoals de Amerikaanse. Deze verandering brengt een nadeel met zich mee: het wordt onwaarschijnlijk dat Grace een schrijfster is die haar vak niet meer beoefent. In de film is het onzin. Er is niets dat bewijst dat dit zo is, behalve dat haar schoonmoeder en enkele kennissen zich het herinneren. Ook tussen roman en film gaapt een onoverbrugbare kloof. Omdat de persoon die in de roman spreekt, een intellectueel is. Hij is misschien gestopt met schrijven, maar zijn denken komt tot uiting in literaire en filosofische retoriek. Een uitspraak als deze uit het boek is ondenkbaar in de film: "Ik wil dat het eerste woord dat mijn zoon zegt een mooi woord is. Het betekent meer voor me dan zijn maatschappelijk werk. En zo niet, laat hem dan niet praten. Laat hem magnolia zeggen, laat hem genade zeggen, niet mama of papa, niet water. Laat hem onzin zeggen." De verfijning van deze passage komt niet door de film zelf.
Het punt waarop de film en de roman elkaar wel naderen, is in de manier waarop ze het absolute falen van de erotiek uitbeelden. In veel scènes wordt geprobeerd het seksleven nieuw leven in te blazen en wordt zo het gebrek aan libido van het stel aangesproken. De fantasieën van Grace komen steeds terug en krijgen in het verhaal een hallucinerend karakter. Ramsay is een filmmaker die excelleert in het creëren van sfeer. Hij maakt niet alleen gebruik van de visuele arrogantie die kenmerkend is voor zijn esthetiek; Geluid is een doorslaggevende factor in Die, My Love . In de eerste minuten zijn er alomtegenwoordige vliegen, die alleen diegetisch bestaan omdat we de suggestieve kracht van geluid herkennen. Hierdoor lijkt iets wat er niet is, toch verschijnt het. En hoe zit het met het geblaf van de hond?
Jennifer Lawrence en Robert Pattinson op het filmfestival van Cannes in 2025, waar "Die, My Love" in première ging. Foto: AP
In de roman zegt het personage van Grace: "Ik was niet op het platteland, ik zat in een spaghettiwestern ." Ramsay 's verwijzingen zijn anders. De aanwezigheid van Sissy Spacek als schoonmoeder van Grace is niet bepaald onschuldig. Het is een knipoog naar een bepaalde periode in de filmwereld en naar een periode in de Amerikaanse cultuur. Zijn verschijning is schitterend. Hij kijkt naar de vrouw van zijn zoon met de tederheid en het begrip van iemand die het gedrag van een ander niet kan begrijpen, maar die het uit liefde toch zo goed mogelijk accepteert.
Met Spacek worden bovendien Carrie en Badlands aangehaald, twee iconische titels uit een cinema die niet meer bestaat, maar waarvan de culturele universums overeenkomen met die van Die, My Love . Grace zou de kleindochter van Carrie kunnen zijn, een gevoelig maar onvolmaakt persoon die in staat is contact te maken met de wereld van anderen en die zich de regels die de dagelijkse gang van zaken bepalen, niet eigen kan maken. Grace is buiten de lijntjes, buiten de kaders van goede manieren; is een anomalie. Hij is misschien een personage dat een groteske vertegenwoordiger van de onredelijkheid wordt omdat hij niet in staat is om iets van zichzelf te maken, een werk te maken, misschien te schrijven. De roman is daar heel meedogenloos over. De film slaagt erin om deze helderziendheid te respecteren.
Clarin